Optimum Group™

Recycle

De derde pijler in zwaar weer

RECYCLE

De derde pijler in zwaar weer

Misschien had dit geplande blog niet op een toepasselijker moment kunnen komen. Toen we de planning maakten, dachten we eraan om hier recyclebare verpakkingen te bespreken. Maar de tijd heeft ons ingehaald en voelen we ons geroepen om eerst te bespreken: kúnnen we die verpakkingen straks eigenlijk nog recyclen? Met de reeks faillissementen in de recyclingindustrie, stilgelegde bouwprojecten en vertrokken capaciteit uit Nederland en de EU, klinkt de noodklok inmiddels harder dan ooit tevoren.

Waarom altijd recycle?

RE-USE as the Second Pillar

Maar eerst even waarom we zoveel horen over recycle. In de EU-strategie komt recycling pas als derde stap, ná reduce en reuse. Toch wordt het publieke debat bijna geheel gedomineerd door recycle. Waarom? Simpel: er is geld mee te verdienen. Gerecycled materiaal (PCR) is een handelswaar, terwijl reductie en hergebruik leiden tot minder materiaalgebruik – en voor "minder verkopen" zijn we collectief allergisch.

Wild West in recyclingclaims

Een ander commercieel gedreven element van recycle is dat we ook de gekste dingen voorbij zien komen qua verpakkingen en claims over recycling. Zo fileerde Zwerfinator eerder dit jaar een nieuwe chipsverpakking en vond uit dat in de nieuwe koker méér plastic zit (11 gram) dan in de zak waar het eerder in was verpakt (8 gram). Ook staat op de bovenkant groot "Recyclebaar", maar bij de weggooi-instructie (in het klein) dat de verpakking bij het restafval moet. En daar moet in sommige gemeenten per leging voor worden betaald, waarmee de gelijktijdig doorgevoerde prijsstijging per 100 gram chips nog een extra zetje krijgt.

Regels zijn stom!

En nodig.

We klagen vaak over regels en voorschriften: "De bemoeizucht van Brussel grenst aan betutteling!" Maar als dit is wat we doen zonder regels, dan vragen we er ook zelf om. Want als consument weet u niet meer wat u mag geloven. Daarom kijken we uit naar de eenduidige wegwerpinstructies die op de verpakkingen moeten komen (art. 12 PPWR) en de ontwerpcriteria voor recycling en prestatieklassen van recyclebaarheid van verpakkingen (art. 6, lid 4, sub a). Zodat u duidelijk kunt zien en zeker kunt weten hoe goed recyclebaar de verpakking is die u in uw mandje laat glijden.

Wat een prachtige voorzet!

Gelukkig zijn er ook heel veel producenten die wel het juiste willen en dat ook doen. Die brengen echt verpakkingen uit die zijn ontworpen om beter te worden gerecycled. Daar doen ze onderzoek naar, testen ze nieuwe alternatieven, investeren in nieuwe machines, sourcen ze de nieuwe elementen en introduceren ze de vernieuwde verpakkingen bij hun afnemers. Prachtig werk, maar ook veel werk. Voor die producenten zal het moeilijk zijn om te zien hoe onze recyclingindustrie achteruit holt. Straks hebben we al die moeite gedaan en nog amper de mogelijkheid om die verpakkingen ook daadwerkelijk te recyclen. Een verpakking kan nog zo goed recyclebaar zijn, zonder capaciteit en afzet is het niet meer dan een zinloze voorzet.

De zorgwekkende realiteit

Juist nu de PPWR producenten gaat verplichten om gerecycled materiaal te gebruiken (art. 7) en recyclebaarheid te onderbouwen via technische documentatie (Annex VII), staat de recyclingsector zelf onder zware druk:

  • Recyclebedrijven in Nederland en Europa vallen om of trekken zich terug.

  • Nieuwe installaties worden uitgesteld of afgeblazen.

  • De capaciteit neemt af, vlak voordat de PPWR eist dat we PCR gaan inzetten.

Met andere woorden: producenten moeten investeren in recyclebare verpakkingen, maar zien tegelijk de verwerkingscapaciteit slinken en worden zo afhankelijk van PCR van buiten de EU. Daarbovenop is de beleidslijn wankel. De plastictaks, die de recycle-industrie had kunnen helpen, verdwijnt en de nieuwe belasting op afvalverbranding stimuleert geen recyclebare verpakkingen aan de bron. Dus in plaats van verpakkingen met PCR te belonen, gaan we generiek de restafvalstroom duurder maken.

Wat staat er op het spel?

Recycling kan nooit in zijn eentje alles oplossen, maar is wél een onmisbare pijler. Het vangt op wat we niet hebben kunnen reduceren of hergebruiken. Als we de industrie nu laten afbrokkelen, zitten we straks met verpakkingen die voldoen aan de wet en technisch recyclebaar zijn – maar zónder een beschikbare keten die ze kan verwerken. Dat is het werkelijke risico: een circulair systeem in theorie, maar afhankelijk van landen buiten de EU om het werkbaar te maken. Het in stand houden van deze industrie tot we deze nodig hebben, zal minder kosten dan straks de verloren capaciteit herstellen. Maar voor die keuze lijkt nog niemand te durven gaan staan.

Tot slot

De komende tijd zal bepalend zijn voor de recyclingsector in Nederland en Europa. Wordt er geïnvesteerd en geborgd, of blijven we capaciteit verliezen die we straks hard nodig hebben?

Welke signalen ziet u in uw sector of markt? Kunt u nog voor PCR kiezen of maken prijs en/of beschikbaarheid dit onmogelijk? Deel uw inzichten – want dit gesprek moet nú gevoerd worden.